بلندپروازانه که می‌تواند به کمک خبرنگاری و ژورنالیسم بیاید؟
برگرفته از: London School of Economics and Political Science
بلاکچین (Block Chain) چیست؟
«بلاکچین»، واژه‌ای ترکیبی از دو کلمه Block و Chain بوده که معنای لغوی آن «زنجیره‌ای از بلوک‌ها» است. اما مفهوم بلاکچین دقیقاً چیست و چگونه کار می‌کند؟
به عبارت ساده، می‌توان گفت فناوری بلاکچین، یا همان زنجیره بلوکی، پایگاه داده‌ای است که فهرستی از سوابق عملیات‌ها و تراکنش‌های دیجیتال را دربرمی‌گیرد. به این سوابق دیجیتال، بلاک (Block) می‌گویند که از طریق رمزنگاری (Cryptography) به یکدیگر متصل می‌شوند. بلاکچین دارای خصوصیات منحصربه‌فرد و معینی است که قوانینی را درباره چگونگی اضافه کردن داده به آن داشته است و بعد از ذخیره‌سازی داده‌ها، حذف یا تغییر دادن آن تقریباً غیر ممکن است.
به طور کلی، بلاکچین چه مزیتی دارد؟
پاسخ این پرسش را می‌توان در استفاده از این فناوری، به‌عنوان ابزاری برای هماهنگی امور بین افراد ناآشنا و غریبه در ابعاد گسترده و نیز در ترکیب با سایر تکنولوژی‌ها یافت. بلاکچین به عنوان پایگاه داده‌ای که بین کاربران مختلف به اشتراک گذاشته‌شده ولی تحت کنترل هیچ فرد خاصی قرار ندارد، ایفای نقش نماید. از دیدگاهی دیگر، دیتابیس، به طور همزمان، تحت اختیار همه کاربران است. اعضای سیستم، در هر زمان درباره شکل پایگاه داده با یکدیگر به توافق می‌رسند. این شبکه‌های توزیع شده، فاقد اداره‌کننده یا کنترل‌کننده‌ای مرکزی، هستند.
مثالی ساده برای درک نحوه عملکرد بلاکچین، مقایسه‌ی آن با سرویس آنلاین Google Doc است. آیا تا به حال یک سند را به صورت مشترک با همکارتان ویرایش کردید؟ زمانی‌که کاربری سندی را در این سرویس ایجاد می‌کند و آن را با گروهی، به اشتراک می‌گذارد؛ در واقع، این سند به جای آن‌که کپی و یا به فرد دیگری از گروه واگذار شود؛ بین آنان فقط توزیع می‌گردد. این فرایند، زنجیره و شبکه‌ی توزیع را به صورت غیر متمرکز به وجود می‌آورد که باعث می‌گردد همه‌ی افراد به‌صورت همزمان، به آن سند، دسترسی داشته باشند. فعالیت هیچ‌یک از افراد در انتظار اعمال تغییرات توسط فرد دیگری مختل و یا مسدود نمی‌گردد و تمام اصلاحات روی سند بدون معطلی ثبت می‌شوند و اعمال تغییرات کاملاً شفاف صورت می‌پذیرد. البته که فناوری بلاکچین بسیار پیچیده‌تر از این مثال است.
کاربردهای بلاکچین برای خبرنگاری و ژورنالیسم
فناوری «بلاک‌چِین» مشکلات مربوط به درآمدزایی، اعتماد، یکپارچگی محتوا، مشارکت کاربران، تمرکز، حکم‌رانی و حتی مالکیت را می‌تواند حل کند. اما معلوم نیست که این موارد مشخصاً در زمینه روزنامه‌نگاری و ژورنالیسم، چگونه می‌تواند تحقق پیدا کند یا کاربرد داشته باشد.
تا اینجا، کاربرد بلاکچین، در زمینه خبرنگاری و روزنامه‌نگاری، چندان چشم‌گیر نبوده است. در واقع، شرکت‌هایی که از بلاکچین استفاده می‌کنند، بیشتر شامل شرکت‌های زیرساختی، سازندگان مرورگرها یا پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌شوند. اما از آنجایی که مرورگرها و پلتفرم‌های اجتماعی، کاربردهای بسیاری در روزنامه‌نگاری دیجیتال دارند احتمالاً اثرات مستقیمی بر روزنامه‌نگاری و خبر خواهند داشت.
ذخیره‌سازی فراداده‌های محتوایی
معمولی‌ترین کاربرد بلاکچین، «ذخیره فراداده‌های محتوایی» است. به این معنی که می‌توانیم مطلبی را با مشخصاتی خاص در بلاکچین ایجاد کنیم. از این ترفند برای مقابله با مطالبی که از منابع نامتعبر استاده می‌کنند مقابله کرد. همچنین، سوابق مربوط به این فراداده نیز می‌تواند میزان قابل اعتماد بودن محتوا را نشان دهد.
تعامل و مشارکت بیشتر کاربران
یکی دیگر از خدماتی که برخی از استارت‌آپ‌ها در این حوزه، ارائه می‌دهند؛ مشارکت کاربران است. این ویژگی معمولاً اطلاعات ورودی کاربر را با تولید محتوای حرفه‌ای ترکیب می‌کند. این ویژگی می‌تواند به ایجاد دموکراسی و اهمیت روزنامه‌نگاری در جامعه تأکید می‌کند. تلاش برای تمرکززدایی یکی از مشخصه‌های شناخته شده جنبش بلاکچین است و چه بسا مهم‌تر از خود این فناوری باشد.
جمع‌بندی: چشم‌اندازی بلندمدت با اثراتی در کوتاه مدت
به نظر نمی‌رسد که بلاکچین در آینده‌ای نزدیک، راه‌حلی برای مرتفع نمودن مشکلات روزنامه‌نگاری، ارائه دهد. اما این اتفاق، به آن معنی نیست که به کل، کاربرد این فناوری را در خبرنگاری کنار بگذاریم. روزنامه نگاران یا سیاستگذاران باید به ایده‌های بالا توجه کنند. چراکه هم استفاده از فراداده عمومی و هم تعامل با کاربران می‌تواند با بلاکچین و یا بدون آن تحقق یابد.
در بلندمدت، مهم آن است که بلاکچین را بخشی از فرایند بزرگ‌تری بدانیم که در بهترین حالت می‌تواند منجر به یک فضای اینترنتی غیرمتمرکز شود. این پروژه، می‌تواند برای هر شرکت رسانه‌ای که در فضای آنلاین کنونی با سلطه تعداد انگشت‌شماری از غول‌های اینترنتی، دست‌وپنجه نرم می‌کند، جالب توجه باشد.
