تجــارت اجتماعــی (commerce social) از زیرمجموعـه‌های چتـر بزرگتـری بـه نـام تجـارت الکترونیکــی (commerce-e) اســت و زمانــی بــه کار مــی‌رود کــه مصرف‌کننــده مســتقیما از یــک پلتفــرم رسانه/شــبکه اجتماعــی بــرای خریــد اســتفاده میکنــد. از طریــق ایــن امــکان میتــوان بــا کلیــک کــردن روی پیوندهــای یــک برنــد در شــبکه اجتماعــی، وارد صفحــه فــروش محصولـی شـد و خریـد آنـی انجـام داد کـه وقت کمتــری از کاربــران میگیــرد. اگرچــه خریــد از طریــق رســانههای اجتماعــی در ایالات متحـده رونـد رو بـه رشـدی دارد؛ امـا ایـن روش خریــد در چیــن و روســیه بــا محبوبیــت بیشـتری همـراه اسـت؛ بـه طـوری کـه بـه ترتیب 5.51 و 5.49 درصــد از کاربــران شــبکه‌های اجتماعــی فقــط از یــک کانــال اجتماعــی خریــد کردهانــد. پیشبینــی میشــود تــا ســال 2025 ،تجــارت اجتماعــی بــه صنعتــی 64.79 میلیــارد دلاری در ایالات متحـده تبدیـل شـود. بـا وجـود ایـن بازاریابــان هنــوز راه درازی را بــرای رســیدن بــه موفقیـت در کشـورهایی ماننـد چیـن در پیـش دارنــد.
درس‌های از راهبردهای تجارت اجتماعی و بازاریابی برند.
اســتراتژی یــا راهبــرد بازاریابــی واحــدی کــه پاسـخگوی تمامـی برندهـا باشـد، وجـود نـدارد؛ چــرا کــه ممکــن اســت تجربــه خریــد اینترنتــی ورزشــکاران متفــاوت بــا خریــد از شــرکتی الکترونیکــی باشــد. بــا ایــن حــال، همــه شــرکت‌ها میتواننــد از روش‌هـای مشـخصی (البتـه بـه شـیوه و روش خودشــان) بــرای موفقیــت در بــازار شــبکه‌های اجتماعــی بهــره ببرنــد:
1-افــراد تأثیرگــذار و معــروف، کلیــدی بــرای دسترسـی شـما بـه مخاطبـان وسـیع هسـتند. بــا توجــه بــه جامعــه مخاطبــان هــدف خــود، بایــد ایــن افــراد را شناســایی کــرده و در مواقــع لـزوم از آنهـا بهـره ببریـد. ایـن افـراد بـه شـما در فراگیرشــدن (وایــرال) محتواهــای تولیدتــان کمـک خواهنـد کـرد. البته مقصـود از اشـخاص تأثیرگـذار و معـروف تنهـا محـدود بـه بازیگـران، خواننده‌هـا و بالگرهـای شـناخته شـد، نیسـت؛ بلکـه متناسـب بـا جامعـه مخاطـب شـما، ایـن لیســت تغییــر کنــد. بـه عبـارت دیگـر، محتوایـی کـه توسـط کاربـران در شــبکه‌هایی اجتماعــی ماننــد اینســتاگرام و تیکتـاک (TikTok )در قالـب ویدئوهـای کوتـاه و یـا چالش‌هـای هشـتگی تولیـد میشـود، بـرای برندهــا و مدیــران روابط‌عمومــی و بازاریابــان اهمیــت زیــادی دارنــد؛ زیــرا مناســب‌ترین فراخـوان اقدام بـرای بیننـدگان و مصرف‌کنندگان بــه حســاب میآیــد. بــر اســاس نظرســنجی گلوبــال ایندکــس 14 بولتن تحلیلی-آموزشی روابط عمومی و رسانه (Global WebIndex )در ســپتامبر 2020 ،70 درصـد از کاربـران اینترنـت در ایـالت متحـده کـه بـه طـور منظـم پخشهـای زنـده اینفلوئنسـرها ً محصولاتـی را تماشـا میکردنـد، گفتنـد احتمـالا کــه توســط اینفلوئنســرها توصیــه شــده را خریــداری می‌کننــد. پیشبینــی میشــود کــه ایــالات متحــده، صــرف هزینه‌هــای بازاریابــی اینفلوئنسـرمحور در سـال جاری بـه 14.4 میلیارد دلار برســد.
2-تشویق به اقدام، با بکارگیری فراخوان‌های مختلف: از ســوی دیگــر، عباراتــی ماننــد »بــرای خوانــدن محتــوا یــا دیــدن اطالعــات بیشــتر )و یــا خریــد کاال و محصـول( انگشـت خـود را بـه سـمت بـاال بکشــید« و یــا »لینــک ســایت در بیــو«، کاربــران رســانههای اجتماعــی را تشــویق میکنــد تــا بــه خریـد اقـام یـا خدماتـی کـه در فیدهـای خبـری خــود میبیننــد، اقــدام کننــد.
3-تولید محتوا توسط کاربران گوناگون: کاربـران را بـا برنـد خـود درگیـر کنیـد. ایـن روش باعــث افزایــش حــس وفــاداری در مخاطبــان خواهـد شـد. از سـوی دیگـر، مخاطبـان نیازهـای افـراد را بهتـر میشناسـند و در کسـب موفقیـت بـه شـما کمـک بیشـتری خواهنـد کـرد.
روند آمار و چشم‌اندازبازار تجارت اجتماعی:
گذشـته از ایـن مـوارد، رونـد تجـارت اجتماعی نیز بـرای مدیـران ارشـد و روابط‌عمومـی در صنعـت حائـز اهمیـت میباشـد. بــه لطــف نمونه‌هــای موفــق چینــی، برندهــا نســبت بــه آینــده تجــارت اجتماعــی بســیار خوشــبین هســتند. طبــق گــزارش اینســایدر اینتلیجنــس (Intelligence Insider) تجــارت اجتماعـی منبـع کلیـدی رشـد تجـارت الکترونیک در ایالات متحـده خواهد بود و چین نقشـه‌های نوآورانــه‌ای بــرای ایــن مســیر در دســت دارد. پلتفــرم چینــی ویچــت(CHAT WE) مدلــی بــرای شــرکتهای آمریکایــی و ســایر برندهــا خواهـد بـود کـه در طراحـی راهبردهـای تجـارت اجتماعــی از روی آن الگوبــرداری کننــد. ویچــت بــا قــرار دادن ویتریــن فروشــگاه‌های مجــازی در پلتفـرم خـود، بـه عنـوان یـک فروشـگاه یکپارچه بــرای تجــارت الکترونیــک عمــل میکنــد. در واقــع، تجــارت اجتماعــی، مصرفکنندگانــی را کـه برای جسـتجوی محصول مـورد نیازشـان وارد اینترنــت شــده‌اند و یــا حتــی مصرفکنندگانــی کـه بـدون قصـد خریـد محصولـی خـاص آنالیـن می‌شــوند را بــه ســوی فروشــگاه‌ها هدایــت کــرده و ماننــد یــک ســکوی رســانه‌ای بــرای برندهــا و شــرکت‌هایی اســت کــه می‌خواهنــد محصولشـان زودتر توسـط کاربران کشـف شـود. اینســایدر اینتلیجنــس (Intelligence Insider) پیشبینــی میکنــد کــه خرده‌فروشــی از طریــق 15 شماره اول | اسفندماه 1400 ایــن رســانههای اجتماعــی در ســال 2022 بــا 9.24 درصــد افزایــش بــه 74.45 میلیــارد دالر خواهــد رســید. بــا اینکــه دســته‌بندی‌های مـد از جملـه پوشـاک و لـوازم جانبـی همچنـان بزرگتریـن دسـته‌بندی‌ها بـرای تجـارت اجتماعـی هسـتند، سـایر برندهـای سـبک زندگـی کـه بـه دنبـال بازاریابـی لـوازم الکترونیکـی و دکوراسـیون خانـه هسـتند و همچنیـن برندهایـی کـه دارای محصولات جدیـد و متمایـز برای محیـط تجارت اجتماعـی هسـتند نیـز نقـش کلیـدی را در ایـن رســانه‌ها بــازی می‌کننــد. *** آشــنایی بــا محبوب‌تریــن پلتفرم‌هــا در تجــارت اجتماعــی شــرکتهای رســانههای اجتماعــی دارای نقــاط قوت نسـبی هسـتند که رویکـرد آنهـا را تجارت اجتماعــی تعییــن میکنــد. در اینجــا برخــی از برتریــن پلتفرم‌هــای رســانههای اجتماعــی کــه بـه برندهـا در افزایـش تجـارت اجتماعـی کمـک می‌کننــد، آورده شده اســت:
1-فیس‌بوک: بزرگــی ایــن شــرکت در جهــان، دلیلــی اســت کــه باعــث میشــود تــا افــراد و شــرکت‌ها، ایـن پلتفـرم را در صـدر انتخـاب بهتریـن فضـای بازاریابـی آنالیـن بـرای محصـوالت خـود بداننـد. طبـق برآوردهـای گـزارش اینسـایدر اینتلیجنـس (Intelligence Insider) فیسبــوک بــا داشــتن 1.56 میلیــون خریــدار در ســال 2021 ،برتریــن پلتفـرم تجـارت اجتماعـی در ایـاالت متحـده بود.
2-اینستاگرام: اینسـتاگرام یـک محیـط تأثیرگـذار و متعلـق بـه شــرکت متــا (یــا فیسبــوک ســابق) اســت کــه بـه یـک بازیگـر برتـر در فضـای تجـارت اجتماعـی تبدیــل شــده اســت. در ســال 2019 اینســتاگرام CHECKOUT INSTAGRAM را راهانــدازی کــرد؛ روشـی کـه ایـن امـکان را بـه افـراد می‌دهـد تـا اجـازه خریـد مسـتقیم از طریـق پلتفرم را داشـته باشــند. در ســال 2020 اینســتاگرام بــا قــرار دادن نمــاد برگــه فروشــگاه در پاییــن صفحــه اصلــی پلتفــرم خــود، امکانــات خریــد را در ایــن برنامــه یـک قـدم بـه جلـو بـرد. ایـن اقـدام بـه کاربـران اینســتاگرام امــکان میدهــد تــا بــا کلیــک روی ایـن نمـاد، محصولی کـه برندهـا، اینفلوئنسـرها و یــا افــراد مشــهور تبلیــغ کردهانــد را خریــداری کننـد.
3-پینرست: محبوبتریـن موضوعاتـی کـه توسـط کاربـران در پینترســت (PINTEREST) جســتجو میشــود مربــوط بــه طراحــی داخلــی، مــد، ســامت و تناسـب انـدام اسـت کـه بـه دلیـل ارتبـاط نزدیک متـون جسـتجو شـده و محصـول مـورد نظـر، آن را بـه یـک پلتفـرم ایـدهآل بـرای تجـارت اجتماعی تبدیـل کـرده اسـت. در حالـی کـه پینترسـت در مقایسـه بـا فیسبـوک بـه میـزان قابل توجهـی تعامـل و کاربـر کمتـری دارد، امـا همچنـان یـک منبــع خریــد کلیــدی بــه حســاب میآیــد؛ زیــرا تمــام گزینههــای مختلــف خریــد را در یــک صفحــه جســتجو متمرکــز میکنــد.
4-تیک تاک: بــا وجــود اینکــه تیک‌تــاک، پلتفرمــی نســبتا جدیـد در صنعـت تجـارت اجتماعـی بـه حسـاب می‌آیـد امـا خواسـتگاه چینـی ایـن پلتفـرم باعث شـد تـا در مسـیر رقبـای خـود قـدم برداشـته و ایــن مزیــت را دارد کــه تشــخیص دهــد کــدام بــازار می‌توانــد در تجــارت اجتماعــی پــا بگیــرد و کــدام بــازار نمی‌توانــد. مهــارت الگوریتمــی ایــن شـرکت و اسـتفاده از پایگاه‌هـای داده‌ای مبتنـی بــر هــوش مصنوعــی بــا فنــاوری بالا، باعــث رشــد ســریع ایــن رســانه اجتماعــی، دســتیابی بـه تناسـب بـازار، تأمیـن انـرژی و بـرآورده کـردن تقاضــای مصرف‌کننــده شده‌اســت.
5- توئیتر: در میــان پلتفرم‌هــای رســانههای اجتماعــی، کم‌تریــن محبوبیــت مربــوط بــه توییتــر اســت (بــه خصــوص پــس از حــذف ویژگــی دکمــه خریـد خـود در سـال 2017) امـا ایـن پلتفـرم بـه بازاریابــان و برندهــا ایــن امــکان را میدهــد تــا بــه آوای کاربــران رســانههای اجتماعــی گــوش فـرا دهنـد.